Duizenddagendiesels

25-10-2023 LinkedIn-blogpost van Gert-Jan Jonker

‘Voor wie wacht, komt alles steeds te laat.’ Deze songtekst van The Scene gaat door mijn hoofd als ik weer eens een artikel lees over de zogenaamde ‘dieselbusjes-run.’

Voor wie de berichtgeving heeft gemist: uit marktverkenning van energiebedrijf Joulz blijkt dat veel ondernemers en organisaties nog snel nieuwe dieselbestelwagens en -trucks toevoegen aan hun wagenparken.

Diesel

Waarom snel? Omdat nieuwe diesels die vóór 2025 zijn aangeschaft, zijn vrijgesteld van BPM en nog tot 1 januari 2028 overal mogen rondrijden. Daarna worden ze zwaarder belast en geweerd uit de meeste (middel)grote steden, wat onder meer moet leiden tot schonere en stillere stadscentra. Volgens de onderzoekers zijn er heel wat mogelijkheden om nog niet aan elektrificatie te beginnen, en daar wordt dus gebruik van gemaakt.

Bij iedere publicatie over ‘doldwaze dieselweken’ en ‘dieselbusjes-run’, komt de vraag wat ik daar allemaal van vind. Mijn antwoord is altijd hetzelfde: ik vind daar helemaal niets van. Wie vandaag een diesel koopt, investeert in een (op de langere termijn) verdwijnende techniek, maar tegelijkertijd ook in de minst vervuilende dieselmotor die ooit gemaakt is.

Gevolgen op termijn

De echte vraag wat mij betreft is niet zozeer de keuze van vandaag, maar de gevolgen van die keuze op termijn. Ondernemers die de imperfectie in de wet- en regelgeving vooral zien als een kans om een onvermijdelijke keuze uit te stellen, lopen een reëel risico om te laat te komen op hun eigen feest, en de grip en invloed op hun eigen transitieproces te verliezen. Dat zal ik even uitleggen.

Tussen vandaag en 1 januari 2028 zitten nog zo’n duizend werkdagen. Voor business as usual na die datum, gaan veel ondernemers en bestuurders vandaag al op zoek naar een visie en strategie die resulteert in afgewogen keuzes en optimale uitvoeringen. Daar helpen we ze mee. In een tempo dat bij ze past, binnen de tijd die er is.

Praktische uitdagingen

Veel organisaties waar ik kom, hebben de duizend werkdagen die nog resten hard nodig. Behalve besluiten die te nemen zijn, zijn er namelijk vaak de nodige praktische uitdagingen die vragen om een oplossing. Oplossingen die tijd kosten. Een voorbeeld:

Voor de uiteindelijke totale elektrificatie van het Nederlandse bedrijfswagenpark is op jaarbasis 17 terawattuur aan stroom nodig. Dat lijkt veel en dat is het ook. Ons huidige elektriciteitsnet is gebouwd voor aanzienlijk kleinere getallen, niet voor het dubbele van wat 7 miljoen huishoudens momenteel gebruiken.

Als het gaat over zaken als netcongestie, gaat het over dat bestaande netwerk. Maar dat huidige netwerk gaan we in de meeste gevallen helemaal niet gebruiken. Die nieuwe getallen en energie die we nodig hebben, komen veelal uit nieuwe, lokale netwerken, met energie die lokaal wordt opgewekt.

Een zelfgekozen pad

Hoe dan? Nou, door bijvoorbeeld van buurbedrijven of complete bedrijventerreinen lokale, kleinschalige energie-opwekkers te maken met een eigen laadinfrastructuur. Dat zijn collectieve initiatieven die vandaag al worden bedacht en uitgevoerd. We komen in onze praktijk mooie cases tegen van bedrijven die constateren dat ze meer bereiken als ze vandaag de handen ineen slaan om samen klaar te zijn voor morgen. Bijvoorbeeld bij Tielbeke en Nijwa, die door samen te werken een laadplein hebben gerealiseerd.

Met onder meer lokale opwekking van zonne-energie, batterijen en software die de beschikbare energie van deelnemende partijen eerlijk verdeeld, trotseren en overwinnen deze ondernemers en bestuurders de beperkingen van het huidige netwerk. Zo creëren ze hun zelfgekozen pad naar het realiseren van hun verduurzamingsplannen, met gegarandeerde mobiliteit voor én na 2028.

Invloed

Duizend werkdagen is geen rocket science. De ondernemers en bestuurders die we spreken, willen nú aan tafel zitten om te snappen en grip te krijgen op wat er op ze afkomt, en samen oplossingen creëren die bij hun ondernemingen passen. Wie aan tafel zit, heeft invloed en beslist mee. Wie nog een jaar wacht met nadenken en voorbereiden, heeft een jaar achterstand in ontwikkeling, en een jaar minder tijd dan nu om het te regelen. En dan wordt die voordelige duizenddagendiesel vaak een dure groeiremmer.

Bewuste keuze

Bovendien wordt in onze dagelijkse gesprekken met ondernemers duidelijk dat hun transitie vaak niet alleen een financieel verhaal is. Velen nemen nu de eerste stappen omdat hun klanten verwachten, en soms zelfs eisen, dat ze niet alleen roepen dat ze duurzaam zijn, maar het ook laten zien.

Andere werkgevers met wagenparken maken de bewuste keuze om een aantrekkelijk werkgeversmerk te willen zijn voor (nieuwe) chauffeurs. Boodschappen en pakketten bezorgen in de binnenstad wordt een stuk minder vermoeiend en schadelijk als je niet langer voortdurend hoeft te schakelen en dagelijks in je eigen uitlaatgassen staat te laden en lossen.

Vooruitkijken hoort ook bij ondernemen. Degenen die het meest profiteren van de imperfecte wet- en regelgeving, zijn degenen die het laden van hun vloot op 1 januari 2028 al geïntegreerd hebben in hun logistieke planning en hun energie-infrastructuur op orde hebben.